Jan Achacy Kmita - Jan Achacy Kmita
Jan Achacy Kmita (zemřel 27. srpna 1624[1] nebo někdy v roce 1628[2]) byl polský básník a překladatel z Bochnia.
Kmita přeložila Virgilovu Aeneid a Eklogy (1591, 1588) a byl zvláště dobře známý svou pohřební poezií,[3] počítaje v to Treny na Śmierć Katarzyny Barnickiey Starościny Niepołomickiey (Krakov, 1588) a Łów Dyjanny (1588). Zahrnuty byly i jeho další spisy Żywoty Królów polskich (1591); Spitamegeranomachia (1595), a falešný-hrdinský práce o válkách v Stefan Batory; a prefatory báseň v Simon Syrenius Zielnik (1613).
Kmita sloužil v Livonian Wars Stefana Bathoryho a později v životě byl členem Babinská republika.[4]
Kromě své literární činnosti působil Kmita jako podżupnik (správce) Solný důl Bochnia.[5]
Funguje
Antisemitské spisy
- Seper = Ein poslat Breief, abo list od Zydow Polskich, Po Messyasza: Ktory iako Zydzi wierzą w Raiu siedzi, czekaiąc czasu przyścia swego. Krakov (?), 1601.
- Proces sprawy Bocheńskiey. 1610.
- Talmud Abo Wiara Zydowska. Krakov: 1610; Lublin: Anna Konradowa, 1642.
- Ierycho Nowe. 1615.
- Akatergaston To iest Vtracenie ozdoby Ciała żywego Zacnie Vrodzonego Pana Spytka Stanisława Faliboga z Ianowic ... Krakov, po 10. březnu 1622.
- Peszach Hoc est Pascha Siue Transitus a Vitiis Ad Summos Apices Virtutem et Religionem. 1623.
- Kruk w złotey klatce abo Żydzi w świebodney wolności Korony Polskiey. 2. vydání, Krakov, 1648.
Poezie
- Pohřební poezie
- Łów Dyjanny. Krakov: Mikołaj Scharffenberg, 1588.
- Parafráze na Ad Ascanium cardinalem S. Viti Venatio podle Adrian da Corneto (1505).
- Threny na smierć jey mości Paniey Katarzyny Branickiey, Starościney Niepołomskiey & c. Krakov (?): Mikołaj Scharffenberg (?), Po 8. říjnu 1588.[6]
- Treny bardzo smutne na zeszcie z tego świata .. pana imei książęcia Janusza Zbaraskiego, wojewody bracławskiego, starosty krzemienieckiego. Krakov, 1608.
- Treny bardzo smutne na pogrzebie Anny Mińskiej. Krakov, 1609.
- Salicernium na pogrzeb Pawła Czernego z Wilowie. Krakov, 1610.
- Apoteóza starożytney rodiny nieboszczyka Swięey Pamięi księdza Woyciecha Szydłowskiego ... Krakov: Bazyli Skalski, 1617.
- Osculum mortis praeclara nobilitate. Krakov, 1621.
- Za smrt Krzysztofa z Bogoryi Podleského.
- Monodia abo pocałowanie śmierci. Krakov, 1622.
- Za smrt Helżbiety ze Sienny.
- Threny na śmierć syna Jana Chwaliboga, rotmisztrza powiatowego. Krakov, 1624.
- Jiné básně
- Jana Szemeta Trymachia. Krakov: drukarnia Łazarzowa, 1584.
- Psalma przyjazdu szcześliwego ... Zygmunta Trzeciego. Krakov, 1587.
- Věnovaná Olbracht Łaski, Palatin ze Sieradz.
- Spitamegeranomachia. 1595. Repr. v Biblioteka pisarzów polskich. Krakov, 1897.
- ... S.R.M. Simbola officialium [et] officiorum famulorumq [ue] zupp [a] e Bochnen [sis] nec non regum [et] zuppariorum inclutorum non null [a] e antiquitates. Krakov: Szymon Kempini, 1605.
- Fénixova báseň. Krakov, 1609.
- Monogamia Iego Mosci Pana Mikołaia Stradomskiego, y [...] Katharzyny Pszomkowny [...] Iakvba Pszomki [...] Corki. Krakov, 1617.
- Zahrnuje Morocosmea Babińskie a Epitaphium D. Psomkae fundatoris Soc. Babinensis.
Překlady
- Virgil. Pasterskie Publiusza Wergiliusza Marona rozmowy (Eklogy). Krakov, 1588.
- Věnovaná Grzegorz Branicki z Branic, starosta z Niepołomice.
- Maffeo Vegio. Ó Eneaszu Trojańskim księgi trzynaste. Krakov, 1591. Repr. v Biblioteka pisarzów polskich. Krakov, 1897.
- Penelopea, abo niewinność cudowney niewiasty. 1610. Repr. v Biblioteka pisarzów polskich. Krakov, 1897.
- Symaryjusz przypowieści Salomonowych skomplikowany. Krakov, 1622; Krakov: drukarnia u Alexandra Dynowskiego, 1630.
- Żywoty królów polskich. Krakov: Mikołaj Scharffenberg, 1591.
- Překlad Klemens Janicki Vitae regum Polonorum (1563).
Další díla
- Shrnutíjusz przypowieści Salomonowych zkompilowany. Krakov: u Sebastyjana Tabrowica, 1622; 2. místo vyd., Krakov: u Alexandra Dymowskiego, 1630.
- O Confederaciey Lwowskiey w Roku 1622 uczynioney nauka za Pozwoleniem Urzędowym Wydana: Multis Simul Criminibus Obruitur qui Contra Patriam Peccat: Impietate, Ingratudine, Ciuium Perturbatione, Ac Matricidi. Krakov: Franciszek Cezary, po roce 1622. Repr. 1858.
- Poczatki Krolow Rzymskich. Krakov: drukarnia Łazarzowa, n.d.[7]
- Obyczaje tureckie i sposoby ich pożycia, przez sławnego niegdyś i nieszczęśliwego pielgrzyma jerozolimskiego Bartłmieja Jurgiewicza opisane ... Krakov, n.d.
- Zwierciadło korony polskiej. n.d.
Reference
- Poznámky
- ^ Estreicher, Bibliografia polska; Aleksander Brückner „Drobiazgi krytyczne“ Prace Filologiczne 6 (1907): 155-60.
- ^ M. Cytowska a Z. Wojas, „Kmita, Jan Achacy,“ in Polski Słownik Biograficzny, sv. 13 (Wrocław, 1967), 93.
- ^ Teter, Magda. Hříšníci ve zkoušce: Židé a oběť po reformaci. Cambridge: Harvard University Press, 2011.
- ^ Cytowska a Wojas, 94 let.
- ^ Cytowska a Wojas, 93.
- ^ Kritické vydání: Pełka, Angelika. "Edycja Krytyczna Trenów Na Śmierć Jej Mości Paniej Katarzyny Branickiej, Starościnej Niepołomskiej Jana Achacego Kmity." Meluzyna: Dawna Literatura i Kultura 4, č. 1 (2016): 67–110.
- ^ Wójcicki naznačuje, že se jedná o překlad originálu autorem Andreas Loeaechius (Andrew Leech), skotský jezuita žijící v Krakově v letech 1594 - 1609. Wójcicki, 30-31.
- Bibliografie
- Cytowska, M. „U źródeł Łowu Dyjanny Jana Achacego Kmity.“ Meander XVII, č. 4 (1962): 215-23.
- Michałowska-Mycielska, Anna. „Jan Achacy Kmita: protižidovský spisovatel první poloviny 17. století.“ Scripta Judaica Cracoviensia: Studia z historie, kultury i náboženství żydów 4 (2006): 11–15.
- Pepłowski, F. „Vitae regum Polonorum Klemensa Janickiego w przekładzie Jana Achacego Kmity.“ Pamiętnik Literacki LXXI, sv. 4 (1980), 201-215.
- Ślaski, Jan. „Jan Achacy Kmita a literatura włoska: (kilka rysów do portretu wierszopisa z pogranicza renesansu i baroku)“ Przegląd Humanistyczny 5/6 (224/225) (1984): 61-79.
- Teter, Magda. Protižidovské obvinění v Polsku: středověký nebo raně novověký fenomén? Early Modern Jewries, 2004, Wesleyan University, Middletown, CT
- Włodarski, M. „Walka Pigmejów z żurawiami. Na tropie utworu poprzedzającego poemat Jana Achacego Kmity, ” Ruch Literacki XVI, č. 5 (1975): 323-26.
- Wójcicki, Jacek. „„ Początki Królów Rzymskich “Jana Achacego Kmity Przekładem?“ Napis: Pismo Poświęcone Literaturze Okolicznościowej i Użytkowej 4 (1988): 19–36.